
_edited.png)
TULPEN
MANIE
LEIDEN

Kunst en Wetenschap
Expositie Tulip Mania serie Anna Fine Foer
Tulpenmanie Leiden heeft samen met BplusC een bijzondere expositie geïnstalleerd op de locatie Stevenshof. Als primeur voor Nederland presenteert Tulpenmanie Leiden de serie collages/aquarellen "Tulip Mania" van de Amerikaanse kunstenares Anna Fine Foer die zij in de periode 2016-2018 heeft gemaakt. De werken laten verschillende aspecten van de Tulpenmanie uit de 17e eeuw zien, maar ook paralellen met de huidige handel in cryptocurrency. Anna Fine Foer heeft samengewerkt met Universiteit Leiden waar destijds het sequencen en het in kaart brengen van het tulpengenoom is gestart. De DNA code van de tulp is in een aantal kunstwerken terug te vinden.
Biografie Anna Fine Foer
Anna Fine Foer is een Amerikaanse kunstenaar die woont en werkt in Baltimore (Maryland, VS), en wordt geïnspireerd door wetenschappelijke concepten. Ze heeft aquarelcollages gemaakt over kwantummechanica, fractalen, augmented reality en Einstein’s gedachten-experimenten. Zij heeft een opleiding in textielconservering en voelt zich op haar gemak bij het verdiepen in wetenschappelijke onderwerpen en ziet haar werk ook als een experiment.

Enkele jaren geleden las zij het boek “The Botany of Desire” van Michael Pollan en was geïntrigeerd door zijn hoofdstuk over de "tulpenmanie" in Nederland in de jaren 1630, waarin het gestreepte type tulp bijzonder werd gewaardeerd. Eeuwen later werd ontdekt dat deze “mozaiek” tulpen werden veroorzaakt door virussen die resulteerden in genetische mutaties die bekend staan als transposons. Toen zij een microbioloog vroeg om samen te werken aan een project voor een expositie in het National
Institutes of Health in 2018, stelde hij voor dat ze met transposons zou werken waarmee ze al bekend was via het boek van Pollan. Ze nam de suggestie van de microbioloog over en incubeerde het project met een focus op het experimenteren met het visualiseren van aspecten van het tulpengenoom en andere thema's uit de tulpenmanie. Via connecties met wetenschappers vond ze een Nederlandse bioloog van de Universiteit Leiden die bezig was met het sequencen van het tulpengenoom en hij deelde zijn voorlopige resultaten met haar. Hij gebruikte een relatief nieuwe technologie genaamd MinIOn, speciaal ontwikkeld om lange genomen zoals die van de tulp te sequencen, die meer dan 10 keer langer is dan het menselijk genoom. Zij heeft de genetische code gebruikt in haar aquarelcollages en een serie gemaakt die verschillende aspecten van het verhaal van een tulp illustreert; de financiële impact tijdens de Tulpenmanie in het begin van de zeventiende eeuw in Nederland, de voorouders van de tulp die teruggaan tot Turkije en Centraal-Azië, de siergeschiedenis van het tulpenpatroon (een populair motief dat wordt gebruikt in Turks textiel- en keramiekontwerp en op verlichte manuscripten), pigmentatie -experimenten gedaan tijdens Tulpenmanie, de botanische en chemische elementen van een tulp en een verkenning van historische botanische illustraties, specifiek Nederlandse, zeventiende- en achttiende-eeuwse voorbeelden.

Mosaic Virus - ©Anna Fine Foer
2018 collage en aquarel 75x55cm
Mosaic virus - Anna Fine Foer
Tijdens de Tulpenmanie (Nederland 1630-37) waren de meest geliefde tulpen gestreept wat werd veroorzaakt door een virus. Uiteindelijk was het een reeks bolmanipulatie-experimenten die in 1928 werden gedaan door Dorothy Cayley bij het John Innes Horticultural Institution in Merton (Zuid-Londen, Engeland), die leidden tot de ontdekking van het virus. Het virus staat bekend als het tulpenbreukvirus, leliestreakvirus of tulpenmozaïekvirus. De naam van het virus is een centraal motief in deze collage, met een traditioneel mozaïekvloerpatroon in de vorm van een dubbele helix. De helixpatronen zijn in een collage samengebracht met afdrukken van de DNA-sequentie van het mozaïekvirus.
De vloer is ook de vruchtbare grond voor een tulpentuin, compleet met tulpen gesneden uit een afbeelding van het mozaïekvirus. Het mozaïekpatroon is gemaakt met pigmentkleurkaarten die verwijzen naar een poging om datgene te standaardiseren dat regelgeving tart, zoals het geval was tijdens Tulpenmanie.
A Code for Tulips - Anna Fine Foer
De gebruikte beelden zijn het resultaat van de eerste keer dat het tulpengenoom werd gesequenced met behulp van Oxford Nanapore-technologie, MinION, dankzij een geneticus uit Leiden. De collages van DNA-sequenties drukken de bonte bloemblaadjes uit die het meest geliefd waren tijdens Tulipmania. Drie eeuwen later begrepen wetenschappers dat deze variatie in de bloemblaadjes het gevolg was van een virus dat mutaties in het tulpengenoom veroorzaakte. De afdrukken zijn zwarte tekst op witte achtergrond en omgekeerd om het binaire aspect van een gen te illustreren; het is aan of uit.

A code for Tulips - ©Anna Fine Foer
2018 collage en tekening op perkament 75x55cm

Sprinkle Gold Dust – Anna Fine Foer
Tijdens de Tulpenmanie (Nederland, jaren 1630) werden alchemistische experimenten uitgevoerd zoals het strooien van goudstof op bollen, in een poging om de meest gewenste, bonte bloembladpatronen te forceren, zonder dat men begreep wat de oorzaak was van de verstoring van de effen gekleurde bloemblaadjes. Gouden, bronzen en zilveren munten breken af; verstrooid en uitgelijnd tussen tulpen, gemaakt van orizomegami (Japans gevouwen en geverfd papier). De grafieken geven de schommelingen van de valuta weer; goud in vergelijking met euro's, goud versus dollars, enz. om de speculatieve handel in tulpenbollen als valuta weer te geven.
Sprinkle Gold Dust - ©Anna Fine Foer
2018 collage; 3-dimensionaal met de hand geverfd rijstpapier, metallic papier 60x90cm
Hortus Botanicus – Anna Fine Foer
De oudste botanische tuin van Nederland is de plek waar de Tulpenmanie tot volle bloei kwam. In de tuin werden spiegels geplaatst om de illusie te creëren van een overvloed aan bloemen. Onderaan de compositie is een collage te zien als eerbetoon aan een Rennaisance-rariteitenkabinet.

Hortus Botanicus - ©Anna Fine Foer
2018 collage; 3-dimensionaal geverfde papieren bloemen, spiegelpapier; 75x55cm
.jpg)
Hashtag Block Chain Tulips – Anna Fine Foer
Cryptocurrency code en illustraties van een gedecentraliseerd netwerk, ook bekend als block-chain, worden in deze collage gebruikt om gestileerde tulpen te creëeren die rondom blockformaties zijn gerangschikt. De eerste speculatiezeepbel was Tulpenmanie in de jaren 1630, niet veel anders dan de gekte rondom de huidige bitcoin handel.
Hashtag Block Chain Tulips - ©Anna Fine Foer
2022 Collage, 3 dimensionaal, diagrammen;
75x55 cm
Bovenstaande 5 kunstwerken maken deel uit van de 12 delige Tulip Mania serie die te zien is tot eind september bij BplusC Stevenshof, Trix Terwindtstraat 6, Leiden. De kunstwerken zijn prints van originelen.