top of page
logo_Tulpenmanie2022 (2)_edited.png

TULPEN
MANIE

 LEIDEN

Image by thomas heintz

Kunst en Wetenschap

Expositie Tulip Mania serie Anna Fine Foer

In 2022, tijdens het jaar dat Leiden "European City of Science" was, had Tulpenmanie Leiden samen met BplusC een bijzondere reizende expositie geïnstalleerd op verschillende locaties van BplusC. Als primeur voor Nederland presenteerde Tulpenmanie Leiden de serie collages/aquarellen "Tulip Mania" van de Amerikaanse kunstenares Anna Fine Foer die zij in de periode 2016-2018 heeft gemaakt. De werken laten verschillende aspecten van de Tulpenmanie uit de 17e eeuw zien, maar ook paralellen met de huidige handel in cryptocurrency. Anna Fine Foer heeft samengewerkt met Universiteit Leiden waar destijds het sequencen en het in kaart brengen van het tulpengenoom is gestart. De DNA code van de tulp is in een aantal kunstwerken terug te vinden. 

Biografie Anna Fine Foer
 
Anna Fine Foer is een Amerikaanse kunstenaar die woont en werkt in Baltimore (Maryland, VS), en wordt geïnspireerd door wetenschappelijke concepten. Ze heeft aquarelcollages gemaakt over kwantummechanica, fractalen, augmented reality en Einstein’s gedachten-experimenten. Zij heeft een opleiding in textielconservering en voelt zich op haar gemak bij het verdiepen in wetenschappelijke onderwerpen en ziet haar werk ook als een experiment.











 

Photo Anna Fine Foer.jpeg

Enkele jaren geleden las zij het boek “The Botany of Desire” van Michael Pollan en was geïntrigeerd door zijn hoofdstuk over de "tulpenmanie" in Nederland in de jaren 1630, waarin het gestreepte type tulp bijzonder werd gewaardeerd. Eeuwen later werd ontdekt dat deze “mozaiek” tulpen werden veroorzaakt door virussen die resulteerden in genetische mutaties die bekend staan als transposons. Toen zij een microbioloog vroeg om samen te werken aan een project voor een expositie

in het National Institutes of Health in 2018, stelde hij voor dat ze met transposons zou werken waarmee ze al bekend was via het boek van Pollan. Ze nam de suggestie van de microbioloog over en incubeerde het project met een focus op het experimenteren met het visualiseren van aspecten van het tulpengenoom en andere thema's uit de tulpenmanie. Via connecties met wetenschappers vond ze een Nederlandse bioloog van de Universiteit Leiden die bezig was met het sequencen van het tulpengenoom en hij deelde zijn voorlopige resultaten met haar. Hij gebruikte een relatief nieuwe technologie genaamd MinIOn, speciaal ontwikkeld om lange genomen zoals die van de tulp te sequencen, die meer dan 10 keer langer is dan het menselijk genoom. Zij heeft de genetische code gebruikt in haar aquarelcollages en een serie gemaakt die verschillende aspecten van het verhaal van een tulp illustreert; de financiële impact tijdens de Tulpenmanie in het begin van de zeventiende eeuw in Nederland, de voorouders van de tulp die teruggaan tot Turkije en Centraal-Azië, de siergeschiedenis van het tulpenpatroon (een populair motief dat wordt gebruikt in Turks textiel- en keramiekontwerp en op verlichte manuscripten), pigmentatie -experimenten gedaan tijdens Tulpenmanie, de botanische en chemische elementen van een tulp en een verkenning van historische botanische illustraties, specifiek Nederlandse, zeventiende- en achttiende-eeuwse voorbeelden.
Voor meer informatie: www.annafineart.com

11. Mosaic Virus.jpg

Mosaic Virus - ©Anna Fine Foer
2018 collage en aquarel 75x55cm

Mosaic virus - ©Anna Fine Foer

Tijdens de Tulpenmanie (Nederland 1630-37) waren de meest geliefde tulpen gestreept wat werd veroorzaakt door een virus. Uiteindelijk was het een reeks bolmanipulatie-experimenten die in 1928 werden gedaan door Dorothy Cayley bij het John Innes Horticultural Institution in Merton (Zuid-Londen, Engeland), die leidden tot de ontdekking van het virus. Het virus staat bekend als het tulpenbreukvirus, leliestreakvirus of tulpenmozaïekvirus. De naam van het virus is een centraal motief in deze collage, met een traditioneel mozaïekvloerpatroon in de vorm van een dubbele helix.De helixpatronen zijn in een collage samengebracht met afdrukken van

de DNA-sequentie van het mozaïekvirus. De vloer is ook de vruchtbare grond voor een tulpentuin, compleet met tulpen gesneden uit een afbeelding van het mozaïekvirus. Het mozaïekpatroon is gemaakt met pigmentkleurkaarten die verwijzen naar een poging om datgene te standaardiseren dat regelgeving tart, zoals het geval was tijdens Tulpenmanie.

A Code for Tulips - ©Anna Fine Foer

De gebruikte beelden zijn het resultaat van de eerste keer dat het tulpengenoom werd gesequenced met behulp van Oxford Nanapore-technologie, MinION, dankzij een geneticus uit Leiden. De collages van DNA-sequenties drukken de bonte bloemblaadjes uit die het meest geliefd waren tijdens Tulipmania. Drie eeuwen later begrepen wetenschappers dat deze variatie in de bloemblaadjes het gevolg was van een virus dat mutaties in het tulpengenoom veroorzaakte.  De afdrukken zijn zwarte tekst op witte achtergrond en omgekeerd om het binaire aspect van een gen te illustreren; het is aan of uit.  

A Code for Tulips .jpg

A code for Tulips - ©Anna Fine Foer
2018 collage en tekening op perkament 75x55cm

2_edited.jpg

Sprinkle Gold Dust – ©Anna Fine Foer

 

Tijdens de Tulpenmanie (Nederland, jaren 1630) werden alchemistische experimenten uitgevoerd zoals het strooien van goudstof op bollen, in een poging om de meest gewenste, bonte bloembladpatronen te forceren, zonder dat men begreep wat de oorzaak was van de verstoring van de effen gekleurde bloemblaadjes. Gouden, bronzen en zilveren munten breken af; verstrooid en uitgelijnd tussen tulpen, gemaakt van orizomegami (Japans gevouwen en geverfd papier). De grafieken geven de schommelingen van de valuta weer; goud in vergelijking met euro's, goud versus dollars, enz. om de speculatieve handel in tulpenbollen als valuta weer te geven.

Sprinkle Gold Dust - ©Anna Fine Foer
2018 collage; 3-dimensionaal met de hand geverfd rijstpapier, metallic papier 60x90cm

Hortus Botanicus – ©Anna Fine Foer

 

De oudste botanische tuin van Nederland is de plek waar de Tulpenmanie tot volle bloei kwam. In de tuin werden spiegels geplaatst om de illusie te creëren van een overvloed aan bloemen. Onderaan de compositie is een collage te zien als eerbetoon aan een Rennaisance-rariteitenkabinet.

Hortus Botanicus - ©Anna Fine Foer
2018 collage; 3-dimensionaal geverfde papieren bloemen, spiegelpapier; 75x55cm

Hortus Botanicus large.jpg
Hashtag Block Chained Tulips rs (1).jpg

Hashtag Block Chain Tulips – ©Anna Fine Foer

Cryptocurrency code en illustraties van een gedecentraliseerd netwerk, ook bekend als block-chain, worden in deze collage gebruikt om gestileerde tulpen te creëeren die rondom blockformaties zijn gerangschikt. De eerste speculatiezeepbel was Tulpenmanie in de jaren 1630, niet veel anders dan de gekte rondom de huidige bitcoin handel.

Hashtag Block Chain Tulips - ©Anna Fine Foer
2022 Collage, 3 dimensionaal, diagrammen;
75x55 cm

Bovenstaande 5 kunstwerken maakten deel uit van de 12 delige Tulip Mania serie van kunstenares Anna Fine Foer die te zien was bij verschillende BplusC vestigingen in Leiden als onderdeel van "Leiden: European City of Science 2022".

Nieuw werk van Anna Fine Foer

Na de exposities van Anna's werk bij BplusC in 2022, is Tulpenmanie Leiden nauw met haar gaan samenwerken. Haar Tulpenmanie serie sluit naadloos aan bij het project en Anna heeft buitengewone interesse in het behoud van biodiversiteit in de aarde als wel daarboven. Haar collages, gecombineerd met aquarel brengen op een intrigerende manier kunst en wetenschap samen. In 2023 is zij begonnen met nieuw werk dat direct geinspireerd is door het onderzoek van Tulpenmanie Leiden.
Een voorproefje:   

Rijkswater-overall-web.webp

Rijkswaterstaat: Unpaving the Garden - ©Anna Fine Foer, 2023 collage en aquarel, drie- dimensionaal, 75x55cm

Rijkswaterstaat: Unpaving the Garden©Anna Fine Foer

De afgelopen jaren zijn er in Nederland milievriendelijke initiatieven geweest, waaronder vriendschappelijke competitie tussen gemeenten om stoeptegels uit de tuinen te verwijderen. Het doel van deze groene actie is om de biodiversiteit te vergroten en het grondwater aan te vullen. In de collage verdwijnen de regendruppels in de aarde door de gaten van gebroken Delfts blauwe tegels en worden de tulpenbollen gevoed.

Detail Rijkswaterstaat: Unpaving the Garden - ©Anna Fine Foer

Nurture or Nature - ©Anna Fine Foer, 2023 collage en aquarel, 45x40cm

Nurture or Nature - ©Anna Fine Foer

In Nederland is de afgelopen jaren de hoeveelheid grondwater uitgeput. Een van de initiatieven van de lokale gemeenten om grondwaterreserves aan te vullen is het aanmoedigen van huiseigenaren om hun tuintegels te verwijderen. Deze actie is verbeeld met collages van Delftse tegels met windmolenpatronen die verwijzen naar pogingen uit het verleden om grondwater te verwijderen voor agrarische doeleinden. Deze initiatieven worden verwelkomd door tulpentelers als een manier om de biodiversiteit en gezondheid van de bodem, die de tulpenbollen voedt, te verbeteren. 

Fragmented Firmament - ©Anna Fine Foer, 2023 collage en aquarel, 56x37.5cm

Fragmented Firmament - ©Anna Fine Foer

Onlangs zijn er in Nederland vriendschappelijke wedstrijden geweest tussen gemeenten om straatstenen uit tuinen te verwijderen.  Deze ogenschijnlijk kleine daad zal de broodnodige grondwaterreserves aanvullen. De iconische Delftse tegel is gebruikt om de gedemonteerde straatstenen weer te geven. Versieringen op de gebroken tegels verwijzen naar de commodificatie van het land en de zee. Windmolens legden het land droog voor agrarisch gebruik en de scheepstekening verwijst naar het Nederlandse economische succes vanwege hun dominantie van handelsroutes die samenvielen met de 17e-eeuwse handelswaanzin die bekend staat als Tulpenmanie. Tulpen worden gekweekt in microbenrijke grond.

Nieuw werk AFF
bottom of page